Anaalklierontsteking
Elke hond en kat heeft twee anaalklieren. Dit zijn kleine uitstulpingen van de huid aan beide kanten, schuin onder de anus. Overvulling en ook ontstekingen van de anaalklieren zijn een veelvoorkomend probleem dat voor het dier erg vervelend kan zijn. “Iedereen” heeft wel eens een hond zien “sleetje rijden” of naast de staart zien likken.
Bij anaalklierproblemen wordt meestal aan de hond gedacht maar ook bij de kat komt het regelmatig voor.
Wat zijn de anaalklieren nu eigenlijk?
De anaalklieren liggen tussen de twee sluitspierlagen van de anus in. De anaalklieren bevatten klierweefsel dat een talg achtige vloeistof en geurstof produceert dat via een nauwe afvoergang in de anus uitkomt. Normale gezonde anaalklieren hebben de afmeting van een erwt en zijn aan de buitenzijde niet te voelen. De geproduceerde vloeistof hoort met elke ontlastingsbeurt toegevoegd te worden aan de ontlasting. De hond/ kat gebruikt dit om zijn territorium te markeren en in de communicatie naar andere dieren. Bij opwinding of angst kunnen ze ook “per ongeluk” leeg gedrukt worden. Wij mensen vinden de dan vrijkomende geur vaak zeer onaangenaam. Voor een goede leging van de anaalklieren is het belangrijk dat het dier rustig de tijd neemt om te poepen en dat de ontlasting goed gevormd en stevig is.
Wat gebeurt er bij een anaalklierontsteking?
Er zijn drie vormen van anaalklierontsteking te onderscheiden. Als eerste de in de praktijk vaak geziene overvulling van de anaalklieren. De anaalklier gaat meer vloeistof produceren, soms van een andere consistentie. Deze grotere hoeveelheid vloeistof kan ervoor zorgen dat de afvoerbuis dichtgedrukt wordt waardoor deze niet geleegd kan worden. Door de zwelling is de anaalklier naast de anus voelbaar maar niet zichtbaar. Na legen voelt de wand van de anaalklier normaal aan.
Gaan er in deze opgehoopte vloeistof bacteriën vermenigvuldigen dan komen we een stadium verder. Legen van de anaalklieren geeft dan vaak een groen/ gele pusachtige inhoud of er zitten veel witte vlokjes in. De anaalklierwand voelt na legen vaak verdikt en kan ook wat gevoelig zijn.
Ben je er in dit stadium niet op tijd bij dan kan er door de ontsteking en afsluiting van de afvoergang een anaalklierabces ontstaan. Er is dan naast de anus een pijnlijke rode zwelling zichtbaar. Dit is een ingekapselde ruimte gevuld met pus welke open kan breken waardoor bloed en pus naar buiten komen. Een anaalklierabces is vaak erg pijnlijk voor de hond.
Voor een baasje kan het best schrikken zijn als zo’n abces ineens opengebroken is, het ontstane gat wordt vaak verward met een bijtwond.
Symptomen van een anaalklierontsteking
De meeste dieren vinden een overvulling van de anaalklieren hinderlijk. Omdat ze er niet direct bij kunnen, zullen ze erdoor met de kont over de grond te schuren of in de buurt te likken wat aan proberen te doen. Andere dieren willen alleen wat minder graag lopen, gaan steeds zitten of laten helemaal niks zien.
Behandeling
Als anaalklieren dusdanig vol zijn dat ze aan de buitenzijde naast de anus voelbaar zijn, is het nodig om ze te legen.
Als de anaalklieren alleen te vol zijn dan is legen vaak voldoende. Bij sommige honden moet dit maandelijks gebeuren. Vaak kan de dierenarts u leren om dit zelf te doen. Bij sommige dieren zijn ze door hun ligging moeilijk te legen, in deze gevallen is het beter als de dierenarts de anaalklieren leegt.
Als de inhoud van de anaalklieren afwijkend is of de wand erg verdikt door ontsteking dan zal er na goed legen een ontstekingsremmer en antibiotica meegegeven worden voor 5-7 dagen. Afhankelijk van de ernst van de ontsteking is het goed om aan het eind van de kuur de klieren nogmaals te legen en te kijken of deze genezen zijn of dat de kuur verlengd moet worden. Komt de ontsteking steeds terug dan is het goed om de klieren onder een roesje te spoelen en antibiotica en een ontstekingsremmer in de anaalklieren achter te laten.
Bij een opengebroken anaalklierabces wordt de wond indien nodig goed uitgespoeld en moet deze ook schoon gehouden worden. Antibiotica en een ontstekingsremmer moeten er dan voor zorgen dat het gaat genezen. Meestal is alles na een dag of 10 weer helemaal rustig, soms is het nodig om langer te behandelen. Mocht het niet voldoende helpen, dan is het zinvol om een bacteriekweek in te zetten om te kijken welke antibiotica het best ingezet kan worden.
Een heel klein deel van de honden heeft dusdanig veel last van de anaalklieren dat verwijderen de enige optie is. Aangezien er ook een klein risico op incontinentie is door de ligging van de anaalklieren net naast de sluitspier, is dit geen gebruikelijke operatie.